We ervaren allen dat de werkelijkheid zeer complex is.
Ontwerpers komen telkens tot het besluit dat er ook altijd iets gebeurt dat ze niet ontworpen hadden. Naast hun modellen hebben zij reële testen nodig om zelf te begrijpen wat ze nu wel ontworpen hebben.
Sommige mogelijkheden zijn niet simultaan te verwezenlijken. Denk bijvoorbeeld aan het fietsen. Als ik fiets gebruik ik de fiets om te bewegen, te versnellen en te vertragen. Ik kan niet simultaan versnellen en vertragen, maar wanneer ik versnel met de fiets, dan fiets ik, wanneer ik vertraag met de fiets dan fiets ik, en ik heb de mogelijkheid om te versnellen en te vertragen. Beide mogelijkheden zijn werkelijk, maar zijn niet in één ervaring te ervaren.
Vele belangrijke eigenschappen van dingen zijn ervaarbaar, maar zeker nu niet ervaren. Een duidelijk voorbeeld hiervan zijn veiligheidsvoorzieningen aan machines. We vertrouwen erop dat de machine werkelijk veilig is, we zullen dat niet telkens in vraag stellen door bijvoorbeeld de machine te overbelasten en te ervaren dat de veiligheid werkt. Om de veiligheid werkelijk te noemen is het voldoende dat we de veiligheid die we ontworpen hebben ervaren indien we dat element uit de mogelijkheden van de machine zouden kiezen. Hieruit besluiten we dat een ontworpen mogelijkheid of keuzevrijheid werkelijk is wanneer we ervaren wat we ontworpen hebben indien we dat element uit de mogelijkheid zouden kiezen.
Ik kan ervaren (of waarnemen) dat er iets gebeurt waar ik verder geen vat op heb (de overhead projector kan de geest geven bijvoorbeeld).
We hebben altijd een zekere keuzevrijheid, een mogelijkheid is er steeds en elke mogelijkheid is een keuzevrijheid. “Indien we dit zouden kiezen te ervaren, dan zal ook dit, maar ook iets anders, gebeuren” blijkt de structuur te zijn in de opbouw van onze werkelijkheid. Ervaren is iets kunnen. Indien we geen keuzevrijheid hebben tussen verschillende punten dan zeggen we zeker niet dat we kunnen... Die keuzevrijheid is het mysterie dat we zullen onderzoeken: hoe kunnen we weten wat we kunnen doen, wat er mogelijk is, wat er kan gebeuren? Hoe kunnen we respect hebben voor de werkelijkheid die mensen creëren en tezelfdertijd deze werkelijkheid veranderen?
De keuzevrijheid tussen gegeven punten a, b, c zullen we formeel noteren als abc of gelijk welke combinatie van deze drie letters, bijvoorbeeld ccbaaca.
Een keuzevrijheid is een relatie tussen punten. Mijn huidige keuzevrijheid kan ik noteren als de zeer uitgebreide reeks abcdefg...pqr.... en met het formalisme kunnen we deze reeks gaan onderzoeken, en op de eerste plaats vereenvoudigen omdat we ervaren dat we in werkelijkheid slechts een beperkt aantal mogelijkheden aankunnen.
We zullen formeel aangeven dat in een gegeven keuzevrijheid (of mogelijkheid) ....p...., p ervaren is wanneer we p vervangen door <> (denk eraan: <> geeft het ervaren zelf weer). Om een mogelijkheid te ervaren is het voldoende enkel één van de punten te ervaren. Wanneer we pqr willen ervaren is het voldoende één van de punten door <> te vervangen: p ↔ <> of q ↔ <> of r ↔ <>.